KLASA 5

W świecie metali.

Wyniki najnowszych badań wskazują na to, że metale trafiły na naszą planetę przypadkowo, jako część składowa asteroidów, które w nią uderzały. W trakcie powstawania Ziemi płynne żelazo oraz inne substancje o dużej gęstości, w tym metale, takie jak nikiel, złoto i platyna, przemieszczały się w stronę środka planety, formując jej jądro. Prawdopodobnie zawiera ono tyle metali, że wystarczyłoby ich na pokrycie całej powierzchni Ziemi warstwą o grubości czterech metrów.
Metale są wykorzystywane przez człowieka od wieków, mimo że co roku odnotowuje się straty spowodowane korozją materiałów wykonanych z żelaza i jego stopów. W jaki sposób można zapobiegać procesom rdzewienia? Czy samonaprawiające się materiały pozostają w sferze marzeń, czy może już są rzeczywistością?

Człowiek zaczął stosować metale już pod koniec epoki kamienia. Do najwcześniej poznanych metali należą m.in.: złoto, miedź i srebro. Wykonywano z nich ozdoby i biżuterię, ale przede wszystkim metalowe narzędzia. Dziś nie wyobrażamy sobie życia bez metali.

Złoto (łac. aurum) to jeden z najbardziej pożądanych pierwiastków na Ziemi, cenny ze względu na rzadkość występowania. Ma dużą gęstość (19,28 g/cmIndeks górny 3³) – sześcian o boku 10 cm wykonany ze złota waży aż 19,28 kg. Jest miękkim i najbardziej ciągliwym metalem – z 30 g złota można uzyskać drut o długości nawet 100 km!

Srebro (łac. argentum) to metal szlachetny popularny od czasów starożytnych, stosowany do wyrobu biżuterii, naczyń i sztućców. Jest najlepszym przewodnikiem prądu elektrycznego i ciepła, dlatego używa się go do produkcji styków elektrycznych oraz paneli słonecznych. Ze względu na właściwości antybakteryjne srebra wykonuje się z niego implanty. W postaci silnie rozdrobnionej, jako tzw. nanosrebro (1–5 nm), srebro jest stosowane m.in. do produkcji materiałów opatrunkowych i kosmetyków o szczególnych wymaganiach antybakteryjnych.

Miedź (łac. cuprum) to metal, którego nazwa pochodzi od miejsca, gdzie był wydobywany w starożytności, czyli Cypru. Jest metalem miękkim, kowalnym i ciągliwym. Gęstość miedzi wynosi 8,93 g/cmIndeks górny 3³. Dzięki swoim właściwościom, takim jak bardzo dobre przewodnictwo prądu elektrycznego i ciepła, miedź jest stosowana m.in. w przemyśle elektrotechnicznym, elektroenergetycznym i budownictwie. Stopów miedzi używa się do wyrobu armatury wodnej, okuć budowlanych, aparatury chemicznej, łożysk, instrumentów muzycznych, przedmiotów ozdobnych (patery, sztućce, sztuczna biżuteria), w przemyśle stoczniowym (np. śruby okrętowe), obronnym (np. łuski), precyzyjnym (np. wagi, zegary mechaniczne). Stopy miedzi są składnikami monet, m.in. euro oraz polskich złotych. Ze względu na znaczenie biologiczne miedź jest wykorzystywana w biomedycynie.

Zintegrowana Platforma Edukacyjna (zpe.gov.pl)