Urządzenie służące do prasowania, czyli wygładzania tkaniny.

ZELAZKO

Dzieje się tak dzięki połączeniu wysokiej temperatury i nacisku. Prasowanie działa, gdyż pod wpływem temperatury rozluźniają się więzy w cząsteczkach polimerów tworzących włókna tkaniny. Kiedy włókna są gorące, rozprostowują się pod naciskiem żelazka i zachowują kształt po ochłodzeniu.
Niektóre tkaniny jak np. bawełna wymagają też zastosowania wody.

Historia prasowania sięga IV wieku p.n.e. Grecki model żelazka przypominał nagrzany wałek. Model rzymski był bardziej męczący w użytku, gdyż tkaninę raczej młotkowano. Z kolei "żelazko" wikingów miało kształt odwróconego grzyba, który wprawiano w ruch na zwilżonej tkaninie. W VIII wieku n.e., Chińczycy do prasowania jedwabiu stosowali prawdopodobnie specjalne rondle z rozpalonymi węglami w środku.

W XVIII wieku żelazko stanowił jednostronnie wygładzony blok żeliwa (stąd pewnie nazwa - żelazko), gruby od 1 do 2 centymetrów, z rączką wykonaną ze skręconego drutu. Po nagrzaniu, np. na płycie pieca kuchennego, bezwładność cieplna tego bloku pozwalała na utrzymanie przez kilka minut temperatury dostatecznie wysokiej, aby prasowanie było skuteczne. Po ostygnięciu, żelazko trzeba było ponownie podgrzać przez postawienie na piecu. Już wówczas kształt żelazka zaczął przypominać stopę, z trójkątnie zakończonym czubem z jednej strony i z płaską krawędzią od strony "pięty". Kształt ten upowszechnił się także w następnych konstrukcjach, ze względu na wygodę prasowania.

Pierwszym udoskonaleniem było wprowadzenie żelazka (najczęściej mosiężnego) ze specjalnym pojemnikiem na wymienną żelazną sztabkę (tzw. duszę) rozgrzewaną w palenisku.W domach bywało po kilka dusz do żelazka - gdy korzystano z jednej, druga w tym czasie się nagrzewała. Inną konstrukcją było żelazko, w którym nad "stopą" znajdowało się małe palenisko na węgiel drzewny, co umożliwiało umieszczenie w nim kawałków żaru, podtrzymujących wysoką temperaturę żelazka, bez konieczności odstawiania go co chwilę na płytę kuchenną, czy wymianę wspomnianej już duszy. Góra żelazka była na zawiasach - można było łatwo podnieść wieczko i nasypać do środka gorących węgli. Niestety, rozżarzony węgiel drzewny spalany w komorze bywał czasem niesforny i niejednokrotnie iskra padała wprost na prasowany materiał. Wadą była też możliwość ubrudzenia prasowanej tkaniny. Oprócz węgla używano przeróżnych paliw: denaturatu, karbidu, benzyny, a nawet gazu. Żelazka tego rodzaju, już ze stalową stopą i emaliowanym często korpusem, miały charakterystyczny zbiornik na płynne paliwo zamontowany z tyłu. Patent na żelazko uzyskano w USA w 1862 roku. W 1871 roku Mary Potts opatentowała swój własny model żelazka z odczepianą rączką, dzięki czemu uchwyt już nie parzył.

Z chwilą wprowadzenia prądu elektrycznego do powszechnego użytku, nowojorczyk Henry W. Seely zastosował prąd do nagrzewania stopy żelazka w roku 1882 - w tym samym roku, w czerwcu, swój wynalazek (żelazko elektryczne) opatentował. Otrzymał patent nr 259054 na "elektryczne żelazko płaskie".

Było to jedno z pierwszych domowych urządzeń elektrycznych, a jego waga sięgała nawet 7 kilogramów. Żelazko było podgrzewane łukiem elektrycznym, a podczas użycia pryskało i syczało alarmująco. Przełom w rozwoju żelazek nastąpił jednak dopiero za sprawą Earla Richardsona, inkasenta zakładu energetycznego. Z rozmów, które prowadził podczas odczytów liczników, dowiedział się, że gospodynie domowe marzą o lżejszych żelazkach. Żelazka udoskonalone przez niego w 1906 roku zmonopolizowały rynek. W 1926 roku wymyślono w Nowym Jorku pierwsze żelazko z nawilżaczem. Zostało ono wyprodukowane przez firmę Eldec. Pierwsze żelazko z nawilżaczem posiadało tylko jedną dziurę, przez którą dobywała się para. Obecnie współczesne urządzenia posiadają nawilżacze, które wytwarzają strumienie pary. W późniejszym okresie dodano do żelazka termoregulator, pozwalający na utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością do kilku stopni Celsjusza, a także urządzenia nawilżające, co pozwala łatwo prasować różne rodzaje tkanin.

MAGLOWNICA

Maszyna służąca do maglowania, czyli prasowania przy użyciu systemu walców.

W 1598 roku John Florio opisał urządzenie w swoim słowniku World of Words jako rodzaj prasy do płótna. W 1902 roku w Stanach Zjednoczonych firma Steel Roll Mangle Co. z Chicago w Illinois, zaoferowała domowy magiel do prasowania bielizny ogrzewany gazem.  W latach 30-tych XX wieku opracowano elektryczny magiel - nadal są one obecne w wielu pralniach. Konstrukcja magla, to obrotowy wyściełany bęben, który jest napędzany silnikiem elektrycznym i jednocześnie sprężyście dociskany do drugiego walca stanowiącego element grzejny. Pomiędzy oba cylindry wsuwa się płat maglowanej tkaniny, a obracanie cylindra powoduje przesuwanie się jej i rozprasowywanie. Maglowaniu poddawane są po praniu na ogół większe sztuki bielizny - pościel, obrusy, ręczniki, zasłony, tzn. takie, których prasowanie żelazkiem byłoby uciążliwe i nieefektywne. Pewnie dlatego niektóre urządzenia mają walce o długości nawet do ponad dwóch metrów.

Stare pralki - m.in. nasza poczciwa "Frania", były wyposażone w takie ręczne mini-magle. Służyły głównie jako wyżymaczka do wyciskania nadmiaru wody z upranych tkanin. Powszechnie nazwą magiel określa się także nie tylko samą maszynę, ale również punkt usługowy - pomieszczenie, w którym magiel jest zainstalowany. Z kolei określenie maglownica zarezerwowane jest tylko dla samego urządzenia. W punktach usługowych, oferujących maglowanie bielizny, instalowane są zazwyczaj duże maglownice z napędem elektrycznym i podgrzewanymi cylindrami (np. przy pomocy gazu - tzw. "magiel elektryczno-gazowy"), co zapewnia szybkie i efektywne maglowanie nawet największych sztuk bielizny w podwyższonej temperaturze